Płyty szalunkowe – zastosowanie, rodzaje i zasady użytkowania

Płyty szalunkowe są nieodłącznym elementem w procesach budowlanych związanych z formowaniem betonu. Służą jako tymczasowe deskowanie, które pozwala na uzyskanie odpowiedniego kształtu, rozmiaru i gładkości powierzchni betonowych elementów. Ich wszechstronność i różnorodność sprawiają, że znajdują szerokie zastosowanie w różnych typach budownictwa. W tym artykule omówimy, czym są płyty szalunkowe, gdzie są wykorzystywane oraz jakie cechy i rodzaje warto znać.

Co to są płyty szalunkowe?

Płyty szalunkowe to prefabrykowane elementy wykorzystywane jako forma, w której układa się mieszankę betonową. Ich podstawowym zadaniem jest tymczasowe podtrzymywanie i kształtowanie betonu aż do momentu, gdy stwardnieje i uzyska samodzielną nośność.

Wykonywane są z różnych materiałów, takich jak:

• Drewno – tradycyjny materiał stosowany głównie w prostych konstrukcjach;
• Sklejka szalunkowa – powszechnie używana dzięki swojej wytrzymałości i możliwości wielokrotnego wykorzystania;
• Metal – stalowe lub aluminiowe płyty stosowane w dużych i wymagających projektach budowlanych;
• Tworzywa sztuczne – lekkie i odporne na wilgoć, idealne w miejscach narażonych na intensywny kontakt z wodą.

Wybór odpowiedniego rodzaju płyt szalunkowych zależy od specyfiki projektu budowlanego, przewidywanych obciążeń i oczekiwanej jakości powierzchni betonu.

Główne zastosowania płyt szalunkowych

Płyty szalunkowe mają szerokie zastosowanie w budownictwie, a ich użycie obejmuje różnorodne projekty i konstrukcje.

1. Tworzenie ścian betonowych

Jednym z najczęstszych zastosowań płyt szalunkowych jest budowa ścian. Płyty są montowane w formie pionowych paneli, które tworzą formę do wypełnienia betonem. Po związaniu betonu formy są demontowane, pozostawiając gotową ścianę o pożądanym kształcie i gładkości powierzchni.

2. Konstrukcje stropowe i belkowe

W przypadku budowy stropów, płyty szalunkowe służą jako powierzchnia, na której wylewany jest beton. W połączeniu z podporami budowlanymi umożliwiają uzyskanie precyzyjnie ukształtowanych i bezpiecznych elementów stropowych.

3. Fundamenty

Płyty szalunkowe są również wykorzystywane do formowania fundamentów, zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i przemysłowych. Dzięki nim możliwe jest uzyskanie solidnych i odpowiednio wyprofilowanych podstaw konstrukcji.

4. Elementy małej architektury

Płyty szalunkowe znajdują zastosowanie przy budowie takich elementów jak ogrodzenia betonowe, murki oporowe czy elementy dekoracyjne.

5. Konstrukcje inżynieryjne

W większych projektach infrastrukturalnych, takich jak mosty, tunele czy przepusty wodne, płyty szalunkowe są używane do tworzenia form dla złożonych elementów betonowych.

Rodzaje płyt szalunkowych – co warto wiedzieć?

Wybór odpowiednich płyt szalunkowych zależy od specyficznych wymagań projektu budowlanego. Oto kilka podstawowych typów:

1. Sklejka szalunkowa

Najpopularniejszy rodzaj płyt szalunkowych, wykonany z warstw sklejonego drewna. Charakteryzuje się dużą wytrzymałością, możliwością wielokrotnego użytku i łatwością obróbki. Sklejka szalunkowa często jest pokryta filmem fenolowym, który zwiększa jej odporność na wilgoć.

2. Płyty stalowe

Stalowe płyty szalunkowe są wyjątkowo trwałe i odporne na uszkodzenia mechaniczne. Znajdują zastosowanie w dużych projektach, takich jak mosty czy budynki przemysłowe. Ich wadą jest ciężar, co utrudnia montaż i demontaż.

3. Płyty aluminiowe

Lżejsze od stalowych, lecz równie wytrzymałe. Dzięki swojej lekkości płyty aluminiowe są łatwiejsze w obsłudze i transportowaniu.

4. Płyty z tworzyw sztucznych

Płyty z tworzyw sztucznych są lekkie, wodoodporne i odporne na korozję. Mogą być stosowane w miejscach o dużej wilgotności lub w projektach wymagających łatwego demontażu i czyszczenia form.

Zasady użytkowania płyt szalunkowych

Aby płyty szalunkowe spełniały swoje zadanie i były bezpieczne w użytkowaniu, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

1. Planowanie rozmieszczenia

Przed rozpoczęciem prac należy zaplanować rozmieszczenie płyt, uwzględniając przewidywane obciążenia i specyfikę konstrukcji.

2. Montaż

Podczas montażu płyt należy zadbać o ich stabilne zamocowanie i szczelność, aby zapobiec wyciekom betonu. W przypadku dużych obciążeń konieczne jest zastosowanie dodatkowych wzmocnień, takich jak podpory lub krzyżulce.

3. Zabezpieczenie przed uszkodzeniem

Płyty szalunkowe, zwłaszcza wykonane ze sklejki, powinny być odpowiednio chronione przed wilgocią i uszkodzeniami mechanicznymi. Po zakończeniu prac warto je oczyścić i przechowywać w suchym miejscu.

4. Kontrola jakości

Podczas użytkowania należy regularnie sprawdzać stan płyt, zwłaszcza w przypadku wielokrotnego użycia. Uszkodzone lub odkształcone elementy mogą wpłynąć na jakość konstrukcji.